Uyku Apnesi Nedir?
Uyku apnesi; uyku sırasında solunumun durması olarak tanımlanmaktadır. Genellikle horlama ile birlikte açığa çıkan uyku apnesi problemi her yaştan insanda açığa çıkabilmektedir.
Uyku Apnesi Tedavi Edilmezse Nelere Yol Açar?
Uyku apnesi probleminin en bilindik belirtisi ve sonucu gündüz yaşanan uyku halidir. Genellikle otururken ve fiziksel aktivite gerektirmeyecek işler yapılırken uyuma ihtiyacı açığa çıkmaktadır. Bununla birlikte günlük yaşamda ve çalışma hayatında konsantrasyon bozukluğu gibi problemlere de neden olmaktadır. Uyku apnesinin tedavi edilmediği durumlarda yaşanabilecek problemler ise şu şekilde sıralanabilmektedir;
- Sabahları hissedilen baş ağrısı
- Bulantı hissi
- Geceleri sık sık idrara çıkma
- Cinsel fonksiyon bozuklukları
- Tansiyon yüksekliği
- Depresyon ve duygu durum bozuklukları
- Kalp krizi
- Felç
Uyku apnesi problemi yaşayan kişilerin ertelemeden bir doktora başvurmaları önerilmektedir. Uygulanacak nitelikli tedavi yöntemleri ile hastanın yaşam kalitesi yükseltilebilmekte ve total sağlık durumu korunabilmektedir.
Çocuklarda Uyku Sendromu
Uyku apnesi sendromunun çocuklarda görülmesi; yetişkinlere oranla çok daha büyük riskler taşımaktadır. Öyle ki kesin kanıtlanmamış olsa da ani bebek ölümlerinin asal nedeni olarak uyku apnesi olarak görülmektedir.
Bademcikleri büyük olan ya da geniz etleri büyük olan çocuklarda uyku apnesi problemi görülme riski daha fazladır. Çocuklarda uyku apnesi belirtileri şu şekilde sıralanabilmektedir;
- Uykuya dalmada güçlük
- Konsantrasyon bozukluğu
- Öğrenmede güçlük
- Okulda başarısızlık
Yapılan araştırmalarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite teşhisi konulan çocukların yaklaşık %25’i uyku apnesi problemi yaşamaktadır. Çocukların sık horlaması normal bir durum olarak algılanmamalı mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Uyku Apnesi Nasıl Teşhis Edilir?
Uyku apnesi problemi yaşayan kişiler geceleri nefessiz kalarak uyanabilmektedir. Ancak bu duurmun farkında olmayan hastaların sayısı da oldukça fazladır. Horlama ve uyku apnesi problemi genellikle problemi yaşayan kişinin yakın çevresi tarafından fark edilmektedir.
Uyku apnesi problemi nedeni ile doktora başvuran hastalar fizik muayene ve sağlık öyküsünün öğrenilmesinin yanı sıra birtakım test ve tetkikler de uygulanmaktadır.
Uyku apnesi gibi ciddi uyku bozukluklarının teşhisinde genellikle polisomnografi olarak tanımlanan bit test uygulanmaktadır. Bu test; uyku evrelerinin ve uyku sırasında beyin dalgalarının değişimlerinin nitelikli bir şekilde değerlendirilmesini sağlamaktadır.
Uyku Apnesi Tedavisi
Uyku apnesi probleminin tedavisinde öncelikle hastanın yaşam tarzında değiştirmesi ve düzenlemesi gereken birtakım noktalar bulunmaktadır. Bu noktalar şu şekilde sıralanabilmektedir;
- Alkol tüketimine son verme: Akşam saatlerinde tüketilen alkol; miktarı ne kadar az olursa olsun solunumun baskılanmasına neden olmakla birlikte apne süresini ve sıklığını arttırmaktadır.
- Kilo verme, ideal kilonun korunması: Kilo verilmesi ile solunum sisteminin üzerindeki baskı azalacak ve böylece çok daha rahat bir uyku süreci yaşanacaktır.
- Sigara alışkanlığının bırakılması: Solunum sisteminde sigara nedeni ile oluşa deformasyon uyku apnesinin şiddetli bir şekilde yaşanmasına neden olmaktadır. Bu nedenle sigara kullanımının bırakılması tedavi sürecini önemli derecede desteklemektedir.
- Sırt üstü yatılmaması: Sırt üstü pozisyonda boyun ve boğaz bölgesindeki yumuşak dokular hava yolunun tıkanmasına neden olabilmektedir. Bu nedenle günümüzde uyku apnesi problemi yaşayan kişi sırt üstü yatmamak için sırt bölgelerine tenis topu bağlamaktadır.
- İlaçlar: Çeşitli ilaçların kullanımı burun tıkanıklığı probleminin önüne geçerek uyku sırasında solunumu rahatlatmaktadır.
- CPAP: Açılımı devamlı pozitif hava yolu basıncı olan CPAP uygulamasında uyku apnesi problemi yaşayan hasta özel bir maske kullanır. Bu maske sayesinde hastanın burnundan boğazına basınçlı hava iletilir. Böylece solunum yolu açılarak apne yaşanmasının önüne geçilmektedir.
- Ağız İçi Aparatlar: Alt çene dokularını öne çeken ağız içi aparatlar ile solunum yolu açılmaktadır.
- Cerrahi Yöntemler: Uyku sırasında solunum sisteminin nitelikli çalışmasını önleyen fizyolojik problemler cerrahi yöntemler ile tedavi edilebilmektedir.
Uyku Kalitesi Nasıl Sağlanır?
Uyku kalitesinin sağlanması amacı ile kişinin uygulaması gereken birtakım öneriler bulunmaktadır.
- Düzenli bir uyku için her gün aynı saatte uyumaya ve uyanmaya özen gösterilmelidir.
- Gün içerisinde uyunmamalıdır ya da maksimum 1 saat uyunmalıdır.
- Uyku öncesinde ılık bir duş alınmalıdır.
- Birkaç sayfa kitap okunabilmektedir.
- Düzenli egzersiz yapılmalıdır.
- Aynı aktiviteler her gün aynı saatlerde uygulanmalıdır.
- Akşam saatlerinde ağır yemeklerden kaçınılmalıdır.
- Kafein içeren içecek ve besinlerden uzak durulmalıdır.
- Uyumadan önce alkol tüketilmemelidir.
- Uyku ilacı kullanmaktan kaçınılmalıdır.
Uyku apnesi problemi; hastanın total sağlık durumu açısından mutlaka tedavi edilmelidir.
Tedavi edilmeyen uyku problemleri uzun vadede kişinin gerek fizyolojik ve psikolojik durumunu önemli derecede etkileyebilmektedir.